Geçtiğimiz günlerde 15 Nisan 2021 tarihinde Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu, Yunan mevkidaşı Nikos Dendias ile Ankara’daki görüşmesinin akabinde ortak basın toplantısı düzenledi.
Çavuşoğlu basın toplantısında Nikos Dendias’a Batı Trakya’da yaşamakta olan Türkleri, Türk olarak kabul etmeyen Yunanistan’ın Türk kültürel kimliğini kabul etmesi gerektiğini de belirtti ve şunları söyledi:
“Türkiye’de biz Rum Ortodoks azınlığı kabul ediyoruz ancak siz Türküm diyen Türklere hayır Türk değilsin demeniz ne insanidir, ne de demokratiktir. Bize insan hakları dersi vermeye kalkıyorsunuz fakat Türk azınlığına Türk ismini kullanmasına müsaade etmiyorsunuz. Bugün herkes Türkiye’de ne olduğunu rahatlıkla söz edebiliyor. “
Dışişleri Bakanımız Mevlüt Çavuşoğlu’nun açıklamasına yürekten katılıyorum.
KÜLTÜREL SOYKIRIM
Bakanımızın bu açıklamasının Rodos ve İstanköy Türkleri için de geçerli olduğu kanısındayım. Zira Yunanistan, adalar Türklerinin de Türk olduğunu kabul etmiyor ve bir kültürel soykırım uyguluyor. Örneğin kültürel kimlikleriyle örgütlenmelerini engelleyen yasa ve baskılar var, Türk çocuklarının çift dillilik temelinde en azından ilköğretim seviyesinde Türkçe öğrenme hakkı, bir öbür deyişle anadil eğitimi hakkı ellerinden alınmış durumda, adalarda Osmanlı Türklerinden kalan kültürel yapıtların korunmasına, bakım ve tamirine Yunan hükümetlerince müsaade verilmiyor, yıkılmaları isteniyor, Türk vakıf malları haraç-mezat satılıyor. “Türk” azınlık, topluluklar da ve tanımadığı kimselere “Türk” olduklarının söz etmekten korkuyor.
Yunanistan’ın şöyle bir yanılgısı, daha doğrusu bildiği halde görmezlikten geldiği ve yerine getirmek istemediği bir değerlendirmesi var.
Yunanistan, Lozan Antlaşması imzalandığı vakit adalar İtalyan işgali altında olduğu için, Antlaşmanın 45. unsurunun yalnızca Batı Trakya Türklerinin kültürel kimliği ile bağlantılı olduğunu, Rodos ve İstanköy Türklerini bağlamadığını dile getiriyor. Bununla birlikte “Rodos ve İstanköy Türklerinin Memleketler arası Antlaşmalarla Belirlenmiş Hakları” var.
Müsaade verirseniz bu hakları aktarmak istiyorum.
RODOS VE İSTANKÖY TÜRKLERİNİN MEMLEKETLER ARASI ANTLAŞMALARLA BELİRLENMİŞ HAKLARI NELER
Yunanistan, Onikiadalar’dan (Menteşe Adaları) Rodos ve İstanköy’de yaşamakta olan Türklerin haklarının sadece 1947 Paris Mutabakatı’yla düzenlendiğini ileri sürmekte. Lakin bu tez, Yunanistan’ın imzalamış olduğu memleketler arası öteki antlaşmalar ile de çelişmekte.
Rodos ve İstanköy Türklerinin milletlerarası antlaşmalardan doğan hakları, dört küme metin tarafından korunmaktadır. Bunlar şunlardır:
“1913 Atina Antlaşmasına bağlı 3 numaralı protokol:
1913 Atina Antlaşmasına bağlı 3 numaralı protokol, imzalandığı tarihte “Yunanistan’ın bütün toprakları” için geçerli kılındığından ötürü, bugün de yürürlüktedir ve Onikidalar bakımından bağlayıcıdır. Devletlerin antlaşmalar konusundaki ardıllık(halefiyeti) hakkında yapılan 1978 Viyana Sözleşmesi’nin 15.maddesi, bir toprak modülüne sahip olan devletin daha evvel taraf olduğu antlaşmaların,halefiyat tarihinden başlayarak, o topraklar için de geçerli olacağı kararını getirmiştir.
UAD(Uluslararası Adalet Divanı)’nın 1978 tarihli kararında da, “ülke topraklarının statüsü” kavramının,antlaşmanın yapıldığı sıradaki toprakları değil, ülkenin sonradan edindiği toprakları da kapsayacak formda yorumlanması gerektiğini belirtilmiş bulunmaktadır. Okullar konusuna gelince, Protokol, Md.15’le Müslüman özel okullarını tanımakta, bunların gelir kaynaklarına hürmet gösterileceği ve buralarda eğitimin Türkçe yapılacağı kararını getirmektedir. *
10 Ağustos 1920 Yunan Sevr Antlaşması:
10 Ağustos 1920 Yunan Sevr Antlaşması,antlaşmanın bütün Yunanistan topraklarında uygulana-cağını, hatta “Yunanistan’ın bundan sonra edineceği toprakları için de”geçerli olduğunu belirttiği için Onikiadalar bakımından da bağlayıcıdır. Md.8’e nazaran, Müslüman azınlık, ana lisanını hür kullanabileceği okullar kurmak, yönetmek ve denetlemek hakkına sahiptir. Md.9’da ise, Müslü-manların değerli oranda bulundukları yerlerde kendi lisanlarına eğitim görebilmeleri için devletin gerekli kolaylıkları sağlayacağı ve kendilerine genel ve lokal bütçelerden hisse ayrılacağı belirtilmiştir.
30 Ocak 1923 Mübadele Kontratı, Lozan Antlaşmasının 37-45 unsurları, 1926 Atina ve 1930 ve 1933 Ankara Antlaşmaları:
1923 Lozan Antlaşması’nın “Siyasî Hükümler” ismini taşıyan I. kısmının III.Faslı, “Azınlıkların Korunması” ile ilgili 37-44 hususları, Türkiye’deki Müslüman olmayan azınlıkların statüsünü belirleyen hükümlükleri kapsamaktadır. Antlaşmanın bu hususlarından sonra gelen 45.Madde-si’nde ise; “Bu bölümdeki kararlarla, Türkiye’nin Müslüman olmayan azınlıklarına tanınmış olan haklar,Yunanistan’ca da kendi ülkesinde bulunan Müslüman azınlığa tanınmıştır” denmekte-dir.Devletlerin halefiyat unsuruna nazaran Antlaşma Onikiadalar için de geçerlidir. Lozan Md.40-41 azınlığa, 1920 Yunan Sevr’inin 8. ve 9. unsurlarındaki hakların aynılarını taşımaktadır.
1947 Paris Antlaşması:
1947 Paris Barış Antlaşması, hiçbir tartışmaya mahal bırakmayacak formda bugün de geçerliğini sürdürmektedir. Md.19/4’de “transfer edilen topraklarda“ yaşayan şahısların ayrımcılık yapılmak-sızın insan haklarından ve temel özgürlüklerinden yararlanacaklarının belirtilmesi, eğitim hakkını da kapsamaktadır. Hususun negatif haklar(vatandaşlık hakları) getiriyor olması, üstte sayılan üç küme memleketler arası metinde belirtilen olumlu haklar(azınlık haklarını) ortadan kaldıran bir bahis değildir.”
İMZASINI ATMIŞTIR
Özetle Yunanistan, Batı Trakya Türklerinin yanı sıra Rodos ve İstanköy Türklerinin de Türk kültürel kimliğini kabul etmeli.
Zira Yunanistan, kendi ülkesinde yaşamakta olan azınlıkların Avrupa Kurulu, Avrupa Birliği, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı, Birleşmiş Milletler, Milletlerarası Antlaşmalar ve de Yunanistan Anayasası’nda teminat altına alınmış toplumsal ve kültürel haklarını vermek zorundadır, bu antlaşmalara ve kendi anayasasına imzasını atmıştır.
Bırakınız bütün bunları, kültürel kimlikleri korumak ve geliştirmek çağdaş bir dünya ülkesi olmanın sorumluluğudur.
Yunanistan’a bütün bunları anlatmak gereği vardır.
Prof. Dr. Mustafa Kaymakçı
