Yeniçağ gazetesi müellifi A. Yağmur Tunalı, “Kör kılıcın kestiği” başlıklı yazısında “İyi ki Alevi-Bektaşi çizgisi tamamıyla hayatımızdan çekilmedi. Bu canlı damar, gitgide bulanıklaşan geleneğiyle bile bize bizi göstermeye devam ediyor. Görülmesini ve tartışılmasını isterim.” tabirlerine yer verdi.
A. Yağmur Tunalı şunları kaydetti:
“Vurgulayacağımız iki konu var: Birincisi, edebiyatsız, kültür de, fikir de olmaz. İkinci konu direkt doğruya ahlak sıkıntısıdır. Ben buna en kolay haliyle yazılanlarda ve söylenenlerde duyacağımız samimiyet diyorum. Okuyucu bilecek ki yazan kişi o denli düşünmekte ve o denli inanmaktadır.
Gelin görün ki her iki konuda da sorunumuz var. Güya fikir deyince aklımıza hengame geliyor. Taraftar olmaktan, bir fikri sevmekten çok, öteki bir kanıya ve mensuplarına, anlamadan-dinlemeden karşı olmayı anlıyoruz. Onun için farklı kanılar, fikir haysiyeti kazanamadan boğuluyor. Fikir hayatımız, birtakım bakımlardan çiçek açtığında saldırılan, kolları yerle bir edilen ağaçlara benziyor. Meyvesini yiyebildiğimiz pek az ağacımız var. Kılıçlar havalarda uçuşuyor. Birbirimizi görecek, paha yetişmesine müsaade edecek yer ve vakit bırakmıyoruz. Sonuçta, olanı biteni dosdoğru anlayacak kadar namuslu davranmakta badireler yaşıyoruz.
EDEBİYAT MERKEZİ
Evet edebiyatsız fikir olmaz. Zira kültür olmaz. Fikirler de edebiyatla verilir, yaşar ve yaşatılır. Dünya niyet tarihine bakınca görülecek bir gerçek de budur. Bakınız bütün büyükler duyuş ve fikirlerini edebiyatla insanlığa sunmuşlardır. Bizden gidelim: Tasavvuf hayatın her alanına yayılan esaslı fikir kaynağımızdır. Bugüne kadar yaratılan sanat yapıtları içinde direkt tasavvufla ilgili yahut ilintili olmayan pek azdır. Şiirden, kitap sanatlarına, el sanatlarına, zanaatkârlığa, devlet idaresinden yaşama hallerine kadar bu derin izler görülür. Bu alanın kendisini söz için direkt doğruya edebiyat(şiire)tan hareket etmesi üzerinde durmak lazımdır. Vaktimize kadar gelen örnekler içinde şiirsiz tasavvuf yoktur. Yesevî’de, Mevlânâ’da, Yûnus’ta ve bugüne kadar gelen öncülerde her vakit edebiyat merkezdedir.
Dünyanın her yerinde öyledir. Batı’da kadim Yunan ve Roma’dan beri öyledir. Mesela, Sartre’ın var oluşçuluğu, verdiği edebî yapıtlarla yaşar. Buhran’ı Duvar’ı okuyanlar var oluşçuluğu öğrenmek için okumaz, roman okur. O fikirlerin yaşatıldığı bir hayat kesitini, zihnin ve ruhun kıvrımlarında gezinen bir Sartre yaratıcılığını hissederek okur. Şayet o romanlar olmasa Sartre’ı bu kadar güçlü bir formda duyamayacaktık. Tahminen bu kadar düzgün anlayamayacaktık. Yalnızca bizim Prof. Dr. Kenan Gürsoy üzere dünyanın felsefecileri fikirleriyle yakınlaşacak ve yazdıkları-konuştukları çok dar bir insan kümesine ulaşacaktı. Diyeceğim o ki edebiyat ve geniş manasında sanat en çetrefil hususları geniş kitlelere yayma gücüyle de merkezdedir.
Bizde fikir hareketlerinin ağırlaştığı Tanzimat ve sonrasında da her fikir edebiyat üzerinden duyulur. Yeni Osmanlıcılık deyince Namık Kemal ve Ziya Paşa başta olmak üzere büyük sanatkarları biliriz. İslamcılık ve milliyetçilik deyince yeniden o denli. Cevdet Paşa üzere, daha sonra gelenlerden Mehmed Âkif üzere dev isimlerin İslamcı sayılması tartışılır lakin bu etiket altında sayılan isimler çok. En geniş isim listesi, bugüne bakınca mirasını devralmadığımızı gördüğümüz Milliyetçiliktedir. Mustafa Kemal, kendisine gelinceye kadar olgunlaşan milliyetçilik fikrinin askerî ve siyasi önderidir. Milliyetçilik, onun önderliğinde, dağılan bir imparatorluğun küçük bir kesimini kurtaracak ve ulusal bir devlet kuracaktır. Osmanlıcı, İslamcı kim varsa, olan biten karşısında çabucak hepsi milliyetçiliğe dâhil olmuşlardır. Münasebetiyle 20. yüzyılın başındaki milliyetçilik tam bir ulusal koalisyondur.
KÖR ARBEDE
Buradan günümüze bakarak ana fikir akımlarının genel görünüşü hakkında tespit edeceğimiz konulara bakmak zorundayız. Önümüzü görmek için bu aynaya gereksinimimiz olacak. Milliyetçilerden başlamak isterim: Bugün, Milliyetçiler milliyetçi üzere görünmüyorlar. Zira fikri edebiyat ekseninde görecek bir tarih ve insan derinliğinden habersiz görünüyorlar. Milliyetçiliğin bugününde de birinci sınıf beşerler var. Onları fark edecek bir kültür dikkati ve fark ettirecek bir şuurlu yapılanma yok. Daha ağır bir cümle edebilirim: Kelamım ona milliyetçi oluşumlar kültürsüz millet ve milliyetçilik olamayacağını göremez haldeler.
Müsülmancılar için diyeceklerim de çok açık: Bütün argümanları geride bırakan bir husus bağımlılığıyla mide ile uçkur ortasından çıkamamış görünüyorlar. Din dedikleri dindışı kurguyla bu unsur kıskacında manasız bir kuruluk yarattılar. Artık hayatımızı kurutan da bu din ismiyle unsur tapıcılığı. İçlerinde gölgede kalan birtakım kıymetler, bu durumdan dehşetle şikâyetçi.
Diğer kısımlar için diyeceklerim de iç açıcı olmaktan uzak. Sol kendi darlığında daralıyor. Bir türlü kendi hayatımıza, yani tarihimize, yani milliyetimize, yani kendi maceramıza dönemiyorlar. Çeviri fikirleri bize yamamak peşinde bir ham hayalle bocalıyorlar. Evet kültürden besleniyorlar. Evet her mensuplarını kültüre dâhil ederek yol alıyorlar. Lakin içeriye, bize bakamıyorlar. İçlerinden epey kıymetli isim bizi temel aldığı için kalıcı pahada. Bugüne kadar Aleviliğimiz tartıyla sola yakın durduğu için bizden renkler de o hamurda karılıyor.
Bir milletvekilinin şanssız tabiriyle gündeme geldiği için ben de o problemin mevzumuza bağlı kültür boyutuna dikkat çekeyim: Yeterli ki Alevi-Bektaşi çizgisi tamamıyla hayatımızdan çekilmedi. Bu canlı damar, gitgide bulanıklaşan geleneğiyle bile bize bizi göstermeye devam ediyor. Görülmesini ve tartışılmasını isterim.”
Odatv.com
