COVID-19 salgınının yayılmasını önlemek için bir müddettir konutlarımızdan çıkmıyoruz ve hayatı meskene sığdırmaya çalışıyoruz. Çalışanlar işlerini, öğrenciler eğitimini, siyasetçilerse idaresi meskenden sürdürmeye çalışıyor ve toplumsal medya mecraları her zamankinden daha faal kullanılıyor. Evet, âlâ tarafından bakarsak salgın sebebiyle global manada mecburi bir dijital dönüşüm yaşadığımızı söyleyebiliriz; pekala ancak dijital dünyanın bireyleri olarak ruh halimiz ne durumda? Gelin, ruh halimizdeki değişimi Facebook, Instagram, YouTube, Twitter, LinkedIn üzere bizi dijital mecralarda farklı gayelerle bir ortaya getirmek ve toplumsallaştırmak için ortaya çakan mecralar üzerinden değerlendirelim.
Facebook: Son yıllarda genç kuşak tarafından eskisi kadar ilgi görmese de hala dünyanın en fazla etkin kullanıcı sayısına sahip toplumsal medya platformu. Kullanıcılar bu periyotta yüklü olarak salgına dair haber paylaşımları yapıyor. Bilhassa orta yaş ve üzeri kullanıcılar oluşturdukları açık/kapalı kümelerde hem bilgi paylaşımı yapıyor hem de mevcut durumla ilgili telaşlarını lisana getiriyor.
Instagram: Toplumsal medyada en fazla fotoğrafın paylaşıldığı mecra. Şu an yalnızca hasret duyulan günlere dair #tb konseptli fotoğraflar, konut halleri, ve salgınla ilgili kıymetli duyuru görselleri paylaşılıyor. Ayrıyeten milyonlarca takipçisi olan ünlü isimler, sincan escort takipçileri için moral yayınları yapıyor.
Twitter: Kullanıcıların gündeme dair niyetlerini paylaşmak ve haber alma muhtaçlığını karşılamak için en fazla kullandığı mecra. Son denemde bu mecranın da ana gündemi COVID-19 salgını. Kullanıcılar gece gündüz hem kendi ülkelerinde hem de dünya genelinde neler olup bittiğini Twitter’dan takip ediyor, sürece dair tecrübelerini ve ruh hallerini paylaşıyor.
YouTube: Eğlenceli görüntü içerikler yüklü olmak üzere, farklı kategorilerde her gün milyonlarca görüntünün paylaşıldığı ve arşivlendiği bir platform. Bilhassa Z kuşağının favorisi. Her ne kadar gençlerin oyun alanıymış üzere görünse de son periyotta ‘geyik’ içerikler üretip izlenme sayısını yükseltmeye çalışan fenomenler bile COVID-19 hakkında yararlı paylaşımlar yapıyor ve takipçilerine karşı sorumluluk şuuruyla hareket ediyor.
LinkedIn: İş dünyasının nabzını tutan, beyaz yakalıları buluşturan en beğenilen toplumsal medya platformu. Son günlerdeki gündemi de elbette salgın sebebiyle şirketlerin varlıklarını sürdürme gayreti, çalışanların gelecek tasaları, ekonomik telaşlar.
Küçük bir not; mevzuyu toplumsal medya kullanıcılarının genel psikolojisini pahalandırmak üzere ele aldığım için, markaların yaptığı paylaşımlardan bahsetmiyorum. Zati onların durumu malum; evvelki yazılarımda da sıklıkla lisana getirdiğim üzere e-ticarete odaklanabilen markalar antipatik görünmeden krizi fırsata tandoğan escort çevirme kederinde. Öbürleri ise takipçileri için yararlı olabilecek içerikler üretiyor ya da sessiz kalmayı tercih ediyor.
Mevzumuza geri dönecek olursak, görüldüğü üzere COVID-19 salgını sebebiyle toplumsal medya kullanıcılarının gündemi, korkuları, endişeleri ortak; sonuç da kolektif melankoli. Kolektif, zira tek başımıza yaşananlardan bağımsız bir gündem yaratamıyoruz, kendimize bile… İster istemez ortak tedbirler alıyor, kendimiz ve sevdiklerimiz için müdafaacı bir hal takınıyor, yaşanan kayıplara birlikte üzülüyor, ekonomik ıstırapları birlikte yaşıyor, tahlilleri de yeniden birlikte arıyoruz. Pekala bu kolektif harekette nasıl oldu da kitleler melankolik bir hüviyet kazandı? Öncelikle melankoli kavramını çok yüzeysel biçimde ele alarak başlayalım. Melankoli, Hippokrates’ten Aristoteles’e, Orta Çağ alimlerinden bilim beşerlerine, Latin lisanı edebiyatından Yunan metinlerine kadar birçok farklı referansta tanımlanan ve psikanalitik ekolde birinci kere Sigmund Freud’un 1917 yılında yayınladığı Trauer und Melancholie (Yas ve Melankoli) makalesinde yer alan bir kavramdır. Nasıl işlediğini de Freud’a nazaran en kolay haliyle açıklayacak olursak; evvel sevdiğimiz, bedel verdiğimiz şeyleri kaybederiz, akabinde da bir yas sürecine gireriz. Bu yas süreci olağandır, lakin bir yerde sona ermesi gerekir. Sevecek, bedel verecek, mana atfedilecek tunalı escort yeni şeyler bulmamız için. Fakat bu gerçekleşmeyince, yani yas bitmeksizin devam edince, melankoliye dönüşür ve bu ruh halini yaşayanlar, farkında olmadan derin bir buhrana sürüklenir. Şu an toplumsal medya kullanıcıları için de durum motamot bu türlü. Son yıllarda çeşitli kitlesel acılar ve felaketler yaşandı, lakin hiçbiri 2020 yılının birinci 3 ayı kadar yıkıcı olmadı. Bir çırpıda akla gelenleri sıralayalım; Avustralya yangınları, sel felaketleri, çığ felaketleri, zelzeleler, Orta Doğu’da yaşanan çatışmalar, savaşlar, küresel ekonomik kriz, uçak kazaları, Kobe Bryant üzere sembol bir ismin trajik biçimde hayatını kaybetmesi, son olarak da Wuhan’da ortaya çıkan ve tüm dünyada hayatı durma noktasına getiren bir virüs salgını. Bitmiyor. Felaketlerin, acıların, hüzünlerin sonu gelecek üzere durmuyor. Hal bu türlü olunca, toplumsal medya kullanıcılarının da gündemi bir türlü ‘sıradan’ ve ‘özel’ mevzulara gelemiyor. Ben arattım, üşenmezseniz siz de her lisanda aratın; rastgele bir mecrada, gündemden bağımsız hayaller kurduğunu, çok huzurlu ve memnun olduğunu belirten bir tane kullanıcı bulmaya çalışın. Yok. İnanın yok. Herkes derin bir tasa yumağının içinde yuvarlanıp gidiyor. İşin makûs yanı kısa vadede olumlu bir gelişme de beklenmiyor. (COVID-19 aşısının piyasaya sürülmesi gibi) Bu süreçteki ekonomik tahribatı da düşünecek olursak, tahminen de bir kuşağın yarınları heba oldu. Tüm insanlık yepisyeni bir dünya inşa etmek zorunda. En azından sonraki jenerasyonlar için.
Pekala ne yapmak, nereden başlamak gerekir? Ben sosyolog değilim, lakin bana bu soruyu reklam veren markalar da sıklıkla soruyor ve hepsine birebir şeyi öneriyorum: Beklenmedik bir sevinç yaratın ve gerçekçi bir umut satın! Evet, bana nazaran bu kolektif melankoliden kurtulabilmemiz için yapmamız gereken şey tam olarak bu. Yoksa, Lars von Trier’in ‘Melankoli’sinde olduğu üzere hoş bir felaket senaryosunda, başrolde bulursunuz kendinizi.
Daima birlikte sağlıklı, sevinçli ve umut dolu günler görmek dileğiyle…
Şinasi Furkan AVCI
twitter.com/snsfrknvc
