Sol Haber müellifi Prof Dr Serdal Bahçe bugünkü köşe yazısında Marksist iktisatçılar Korkut Boratav ve Escort Bayan Yalçın Küçük ü kaleme aldı
Her iki iktisatçıdan da hocam diyerek bahseden Bahçe Boratav ın ODTÜ de memleketler arası bir iktisat kongresinde yerli yabancı iştirakçiler tarafından ayakta alkışlandığını yazdı
İşte Escort Bayan Serdal Bahçe nin yazısı
Evrensellik yerellik olmadan mümkün müdür Üniversal olana ulaşmak için herkesin ve herkes için olana ulaşmak için evvel bize has olandan biz den başlamak gerekmez mi Aksini Escort Bayan argüman etmek ukalaca bir köksüzlüğü savunmak manasına gelmez mi Evrensellik aslında herkesin biz liğinden biraz kattığı bir ortaklaşma değil midir İnsani faziletler elbette üniversaldir lakin evvel diğerlerinden evvel biz yüklenmez Escort Bayan miyiz onları Biz yüklenmezsek onları biz göstermezsek onları nasıl tez ederiz kozmik olduklarını Öyleyse evvel biz i biz yapan kıymetleri sahiplenmeliyiz değil mi Ortak insanlık hengamesine lakin biz den olanla katılabiliriz öteki yolu varmış üzere görünmüyor
Yıllar öncesinden bir anı canlanıyor gözümde ODTÜ İktisat Bölümü nde asistanlık yılları O vakitler kısmın üç bedelli hocasının sevgili hocam tez danışmanım Erol Taymaz sevgili hocalarım Erdal Özmen ve Alper Güzel inatçı uğraşları ile milletlerarası bir iktisat kongresi her yıl düzenlenirdi Bu kongreye solcu sağcı pek çok önde gelen iktisatçı katıldı yıllar boyunca Yapıtlarını yalayıp yuttuğumuz pek çok kıymetli Marksist toplumsal bilimci ve iktisatçı da yıllar içinde kongrenin davetlisi oldular Artık Samir Amin i Ellen Meiksins Wood u Boris Kagarlitsky yi ve daha pek çoklarını hatırlıyorum O vakit gereğince takdir edemediğim için gecikmiş bir teşekkürü sevgili hocalarıma ve tüm emeği geçenlere ileterek devam edeyim
Bu kongrelerde adettendir kapanış oturumu en önde gelen davetli konuşmacıların şimdiki ve yakıcı bir bahis üzerinde konuştukları oturumdur Velhasıl sokak jargonuyla ağır abilerin oturumu olur genelde Ve ekseriyetle de en kalabalık iştirakin olduğu oturumdur Bir adedinde sunucu moderatör konuşma yapacak isimleri isimlerini okuyarak sahneye davet ediyordu Her ismi okunan sahneye çıkarken alkışlanıyordu Sunucu en son Korkut Hocam ı sahneye davet etti yanlış hatırlamıyorsam Korkut Hoca sahneye çıkarken kapanış oturumunun yapıldığı kocaman salondaki herkes yerlisi yabancısı ayağa kalkarak uzunca bir müddet alkışladılar Alkışlayanların ortasında gelmelerini dört gözle beklediğimiz ecnebi toplumsal bilimciler de vardılar bu kez onlar biz i alkışladılar Aslında pek olağan ki beni alkışlamıyorlardı beni tanımazlardı zati Fakat niyeyse ben alkışlanıyorum üzere duygulanmıştım Aslında beni değil biz i alkışlıyorlardı bu toprakların bilgeliğini bu toprakların gelecek hoş günlere inancını bu topraklarda baskıya karşı direnci alkışlıyorlardı Korkut Hoca tüm bunların bedenleşmiş haliydi
Mühendislik okudum toplumsal bilimlere sonra geçtim Mühendislik okurken Marksist klasikleri okumaya çalışırdım çalışırdım diyorum Çalışıyordum lakin benim için bilinmeyenlerin bilinenlerden daha fazla biriktiği bir periyottu Bilinmezlik denizinde ilerleyen bir garip maceraydı benimkisi Çıkışı arıyordum kılavuz arıyordum Rosetta Taşı nı arıyordum aslında Bilenler vardır Mısır uygarlığına yönelik erken devir araştırmalarda arkeologlar ve aslında yağmacılar erken devir arkeoloji aslında batılı mezar soyguncularının ve yağmacıların işiydi kocaman bir bilinmezlik denizinde ilerliyorlardı Buldukları Mısır yazıtları onlara bir şey tabir etmiyordu zira erken periyot Mısır hiyeroglif yazısını bir türlü çözemiyorlardı Derken Napolyon ile birlikte Mısır ı işgale giden Fransız ordusundan bir subay Pierre François Bouchard Rosetta Raşit kentindeki bir kalede inşaat materyali olarak kullanılmış bir taşı keşfetti Daha sonra taş Fransızları yenen İngilizlerin eline geçti Taşın alameti farikası üç farklı alfabeyle tabir edilen tek bir metnin üzerinde yazılı olmasıydı eski Yunanca Demotik diye isimlendirilen ve o devirde kullanılan Kıptice alfabenin atası sayılabilecek bir alfabe ve erken devir hiyeroglif Çözülmesi yeniden de uzun vakit aldı Evvel eski Yunanca metin çözüldü sonra 1814 de İngiliz Thomas Young demotik metni çözünce onun eski Yunaca ile yazılanla tıpkı metin olduğu ortaya çıktı Münasebetiyle en alttaki erken devir hiyeroglifle yazılanın da birebir metin olması gerektiği ortaya çıktı Hakikaten 1822 de bir Fransız Jean François Champollion bu bilgiyi kullanarak eski hiyeroglif alfabeyi büsbütün çözdü böylelikle Antik Mısır uygarlığı bilinmezlikten çıktı
Ben de Rosetta Taşı nı arıyordum Hakikaten bir sahafta buldum Eski kitapları kullanılmış ve okunmuş olanları ve hatta biraz da yıpranmış olanları yenilerinden daha çok severim Sahaftan aldığım kitap sahafın raflarındaki en ucuz kitaplar standındaydı zira ambardayken su yemiş ve şişmişti Dahası bir tarafını herhâlde fareler kemirmişti 1972 baskısıydı İsmi ise 100 Soruda Gelir Dağılımı idi 1969 yılında birinci baskısını yapmıştı benim sahaftan aldığım ikinci baskıydı Korkut Hocam çok pahalı ve çok kıymetli bu kitaba her zamanki tevazuu ile kısa bir giriş yazmıştı Bu kitap benim Rosetta Taşım oldu Bilinmezlikler birden bilinir hale geldiler Korkut Hoca ile böylelikle tanıştım 1 Kitabı tekraren okudum Onu da şuradan biliyorum cümlelerin altları bir kez değil değişik kalemlerle birkaç kez çizilmişler Evvelce kitaplarda cümlelerin altlarını çizerdim Sonra Yalçın Hocam dan küçük not kartonları tutmayı öğrendim altlarını çizmeyi bıraktım Not kartları tutmaya sebat ettim Lakin ben alışılmış ki Yalçın Hocam kadar sebatkâr değildim beceremedim Yine cümle altlarını çizmeye döndüm Aydınlandım Korkut Hocam karanlıktan aydınlığa bilinmezlikten bilinirliğe yol oldu benim için
Kitabın bendeki baskısının art kapağında kitap için yapılmış yorumlar var 26 Ağustos 1969 da Tarık Dursun şunları yazmış Türkiye nin ekonomik yapısı nedir kapitalist sistemde ve yurdumuzda gelir dağılımı nedir ana sorun ve tahlil yolları üzerine genç Boratav ın gözlerinizin önüne serdiği gerçeklere şaşmamanız mümkün değil Tarık Dursun bir sanatkara has kozmik görüsüyle ebedi gerçeği tespit etmiş Genç Boratav Doğrudur Hocam her vakit gençtir 2
Şimdilerde biz de hasbelkader hocalık yapmaya çalışıyoruz Ortada bir ödev yapacakları mevzuda kaynak sormak için öğrenciler gelirler Çabucak evvel Korkut Hocam ın öteki bir magnum opusu olan Türkiye İktisat Tarihi ni öneririm hem de mevzu ne olursa olsun Bir orta kendimden şüphelendim sanki öteki bir şey bilmiyor muyum diye Lakin neden bu değildi öğrencilerimi önemsememdi Sonsuz bilgelik pınarından yararlansınlar istiyordum Öyledir Korkut Hocam sonsuz bir bilgelik çınarıdır Büyük devrimci aydın Paul Sweezy ortamızdan göçtüğünde akabinde bir anma yazısı yazmıştı başlığı yanılmıyorsam Bir Bilge Marksistin Ardından idi Sweezy öyleydi 70li yaşlarında bile masaları yumruklayarak haykırırdı bir gün Amerika ya bile gelecek sosyalizm diye 70li yaşlarında devrimci ve çocuktu Bir vakitler yazmıştım devrimciler çocuktur çocuklar ise devrimci
Korkut Hocam bilgelik çınarıdır Her bilge kadar mütevazidir daha fazla bilmenin daha fazlasını merak etmek olduğunu bilir Bilge mi varlığı itimat vericidir Hocam her nereye çağrılsa sarfiyat Farkında mıdır bilmem fakat nereye gitse girdiği ortama sıcak bir itimat duygusu yayılır Varlığı sıcaklık ve itimat manasına gelir
Kendisini evvel yapıtlarıyla tandım sonra Mülkiye de misyona başlayınca dostlarım aracılığıyla ferdî olarak tanıma fırsatı buldum Bilgeliğe eşlik eden mütevazilik ve sıcaklık işte o vakit anladım Bu ülke biz ondan yalnızca kuramsal ve siyasal bir ders öğrenmiyoruz faziletli ve büyük insanlığın ne demek olduğunu da öğreniyoruz Tahminen bu daha da pahalıdır Hoca her vakit itimat verici sıcak ve davetkârdır
Şöyle anlatayım Hani bazen bilmediğiniz bir yerde aşina olmadığınız bir yerde yol sormanız gerekir ya hani işte o vakit etraftan geçen insanların suretlerini süzer ve size en sıcak ve en davetkâr olanı ararsınız ya işte Hocam aslında o aradığınız kişidir her vakit Ona sorarsınız zira o öteki yabancı tanınmayan değildir biz dir ortak olduğumuz kesimi olduğumuz biz in kesimidir Bu toprakların birikmiş inancı bilgeliği yiğitliği ve insanlığıdır Bu nedenle en yalnız hissettiğimizde onu ararız
Çocuklar mı Devrimcidirler Her devrimci kadar açık yürekli ve teklifsiz ve hesapsızdırlar Çocuklar sıcaklığı biz liği ve bilgeliği gerçek hayatın türlü melanetiyle fitnesiyle öfkesiyle dimağları çürütülmüş biz yetişkinlerden daha güzel görürler ve dahi çabuk algılarlar Haksız ve hukuksuz bir biçimde işten atılan dostumuz Nilgün Erdem in meskeninde yemekteydik ki kendisi Korkut Hocam ın fakültedeki son asistanı olmak bahtına nail olmuştu Hocam da ortamızdaydı Oğlum 8 yaşında idi o vakitler Bırakacak kimse yok diye onu da götürmüştük yemeğe Hocamın çocuklarla da ortası çok düzgündür Oğlumla sohbet etmişti ne konuştular bilmiyorum Bundan kısa bir müddet sonra her babanın oğluyla yaptığı buyurgan sohbetlerden birini yapıyordum Velhasıl babalık despotizmini kullanarak ona kendimce üst perdeden akıl veriyordum matematikle ortası yeterli olsun istiyordum vakitler Ona matematiğin geleceği ve düşünsel gelişimi için ne kadar kıymetli olduğunu anlatıyordum ki bir yerde sözümü kesti Baba Korkut Hoca da uygun matematik biliyor mudur dedi Şaşırdım Anladım ki şayet Korkut Hoca da matematiği yeterli biliyorsa bu matematiğin sahiden kıymetli bir şey olduğu manasına gelecekti oğlum için Ben de Hocam ın itibarını sömürdüm tabii ki dedim Anladım ki Hocam yalnızca sizin benim değil herkesin öğretmenidir Biz i bize öğreten muallimdir her daim
Ve Yalçın Hocam Yalçın Hocam kuram kadar duyguyu da âlâ aktarır Bir kitabının girişinde ki kitaplara yazdığı girişler bazen kitaptan bile daha ilgi cazibeli olurlar I İnönü Savaşı nın olmadığını keşfettiğimde günlerce daktilomun başına oturamadım demişti Bilgiye ve öğrenmeye ve keşfe karşı bu tipten bir coşkuyu ben hiç yaşamadım Yalçın Hocam öğrenmenin ve merakın coşkunun kaynağı olduğunu öğretti her vakit
Hayatımda hiçbir müddetli yayını mecmuayı Toplumsal Kurtuluş u takip ettiğim heyecanla takip etmedim Hocam ile o mecmua vesilesiyle tanıştım Mecmua etrafında arkadaşlarım vardı bazen onlardan alırdım mecmuayı bazen de kitapçılardan Lakin çıktığı gün alırdım ne vakit çıkacağını haber alırdım Fevkalade bir mecmuaydı vesselam Artık birebir gün yazmaktan onur durduğum Mesut Abi Mesut Odman vardı takımda İlhan Akalın ı hatırlıyorum Mecmuayı bir gecede okuyup bitirirdim Lakin en çok Hocam ne demiş ne yazmış onu merak ederdim Hocam hem kendi ismiyle hem de mahlasla yazardı galiba örneğin mecmuada Çelik Alım yazardı Yalçın Hoca olduğundan şüpheleniyordum Çok şey öğrendim en çok da düşünmeyi ve merak etmeyi Hocam en çok merakı yaratmayı ve aşılamayı sever kendisi çok meraklıdır Hocamın düşünen insan başını cihandaki en hoş şey olarak gördüğünü biliyorum
Toplumsal kanıda abartılı tezlere ve grup meblağ üzere taraf tutmaya ekseriyetle yer yoktur Lakin ben artık tezli bir yargıda bulunacağım Sav ediyorum Sovyetler Birliği nde Sosyalizmin Kuruluşu yazılmış en düzgün kitaplardan biridir Kurgusu lisanı ve şiddeti ve içsel estetiği muazzamdır Hala derslerde bu kitaptaki burjuva iktisadına yönelik tenkitleri kullanırım Aslında ecnebi lisanlara çevrilmiş olsa idi dünya Marksistlerinin ve toplumsal bilimcilerinin başucu kitaplarından biri olurdu herhalde Lakin Yalçın Hocam buna tenezzül etmedi Bir kezinde benim buna gereksinimim yok bu topraklar bana yetiyor demişti Biz ona yetiyorduk her vakit Tıpkı Korkut Hocam üzere o da biz di bu toprakların fikre açlığını sosyalist iktidara hasretini ve merakını temsil etti her vakit
Aydın Üzerine Tezler i birinci okuduğum vakitleri hatırlarım şok olmuştum Solcu bile olsak güya diğerleri biz den daha âlâ yazıyor önyargısına bazen biz de kapılırız Aydın Üzerine Tezler ve Korkut Hocam ın Ziraî Yapılar ve Kapitalizm kitabıyla Tarımda Üretim Bağları başlıklı uzun polemik yazısı bu tipten bir önyargıyı en azından benim için yok etti İsmi geçen eserler biz im de yazabildiğimizi ve üretebildiğimizi gösteriyordu Biz im de üniversal bir tartışmaya katkıda bulunabileceğimizi gösteriyordu Fakat bunların bir değeri yoktu Bu eserler biz im merakımızı ve biz im fikrimizi temsil ediyorlardı Aydın Üzerine Tezler mi Bizden aydın çıkmaz diyerek kendi topraklarını küçümseyen ahmaklara cepheden bir karşılıktı bu toprakların aydınlarını sevmeyi ben Aydın Üzerine Tezler ile öğrendim
Yalçın Hocam ın mahpusluk ile imtihanı bir defalık bir imtihan değildi Yalnızca benim aklım yeteli beri tekraren girip çıktığını bilirim Ve ülkede vatanseverliğin ve sosyalistliğin bazen mahpusluk ile test edilmesi gerektiğini en çok Yalçın Hocam bilir herhalde Hatta tekrar yazılarından birinde sıkça içeri girmekten ötürü uzmanlaşmıştı mahpusluğa nasıl hazırlanılacağını mahpusa girenin yanına neleri alması gerektiğini bile anlatmıştı Biliyordu deneyimlemişti ve bundan da pek hicap duymamıştı 90ların ortasında Demirel Cumhurbaşkanı Çiller ise Başbakandı O Ben Demirel in Cumhurbaşkanı Çiller in de Başbakan olduğu bir ülkede yaşayamam diyerek Paris e istekli sürgüne gitti Sonra yanlış hatırlamıyorsam hakkındaki davalardan birinde mahpusluk kararı katılaşınca yurda döndü Dönerken de hapisliğe dönüyorum diye açıklama yaptı Gelmeyebilirdi dönmeyebilirdi çok örneği vardır Fakat döndü mahpusluğu bile biz e borç olarak bildi
Yalçın Hocam ın sosyalizme inancı hiç bitmedi Yalnızca şu tanımlama bile Hocam ın sosyalizmi kolay bir gelişme ve kalkınma stratejisinden bir eşitlik ve ortakçılık programından ötede bir yerde gördüğünün ispatıdır Sosyalizm Bruno kadar inançlı Balzac kadar meraklı Thomas More kadar bilge Erasmus kadar şakacı Faust kadar öğrenme tutkunu Gide kadar dünya nimetlerine saldırgan bir keşiş kadar oruç tutan tabiat karşısında Einstein kadar şaşıran kütlesine Tolstoy kadar mistik bir hürmet duyan Bertrand Russell kadar yaramaz Nazım kadar saf bir insanı yaratmaya yazgılıdır 3 Sosyalizm Yeni İnsan ı yaratmaya yazgılıdır aksi takdirde başarısız olmaya mahkumdur Ben sosyalizmin bundan daha yeterli bir tarifini durmadım Yalçın Hocam biz im sosyalizme özlemimizdir
Korkut Hocam ve Yalçın Hocam biri dingin bir suyun bilgeliğine ve direncine başkası ise delidolu akan bir suyun coşkusuna ve arayışına merakına sahiptir Bu ülkenin sosyalistlerinin derinliğe ve meraka bilgeliğe ve coşkuya muhtaçlıkları var Korkut Hocam ve Yalçın Hocam var olsunlar ışık olsunlar ışık olsunlar yanımızda olsunlar
