‘‘GENÇLER ÖNCELİKLE ESNEK OLMAYI BİLMELİ’’
Faruk Eczacıbaşı: ‘‘Dijital devinimlerle dolu bir dünyanın gençleri öncelikle esnek olmayı bilmeli. Son 20 sene içinde bizim ve gençlerin hayatını değiştiren ve etkileyen inovasyonlar var. Akıllı telefonlar buna bir örnek. Bu telefonların ismi telefon fakat konuşma işlevinden evvel iletileşmek, fotoğraf çizmek, müzik dinlemek ve fotoğraf çekmek için kullanılıyor. 2020 yılında trafikte geçen bir dakikada 41 milyon tane bildiri atıldı, Amazon’da 6.700’e yakın paket teslim edildi, Tik Tok’ta 2.700 uygulama indirildi. Dijital göçmen olarak kabul edilen bizim neslimiz analog periyotta yetişti, sizler ise dijital devirde yetiştiniz ancak dijital sakin olmayacaksınız, yeniliklerle dolu bir devinim dünyası içinde yaşayacaksınız. Bu dünya için kendi kendinizi yetiştirmeniz, esnek olmanız lazım. Pandemi ile hayatımızı nasıl çok bir formda değiştireceğini gördük. Hayatımızdaki büyük boyutlu kırılımlar karşısında ikinci bir değişim planlamadan çok ahenk sağlama yetkinliğimizi geliştirmeliyiz. Ben çalışma hayatıma atıldığım vakit bir planlamacı olarak başladım. Planlamacılar bundan 3 yıl yahut 5 yıl sonrasını öngörmeye çalışan insanlardır. Bugün beş sene öncesine baktığımız vakit gülüyoruz. Gençler üniversiteye gitmeye hazırlanırken mühendislik, sosyoloji, hukuk üzere kutucuklara bakıyor, lakin kutucukların birbirlerine olan akışkanlığının arttığını görüyoruz. Bir kısmı okumanın peşinde gitmek yerine, ‘Bundan sonra ben kendi hayatımı nasıl görmek istiyorum? Kendimi kim olarak görmek istiyorum?’ diyerek bundan 10 sene sonrasını kendince tasavvur etmeye çalışmalı gençler. Sonra da ‘Ben farklı disiplinlerden ne öğrenebilirim? Nasıl öğrenebilirim? Ve kendi işimi kendi oyun alanımı kendi dar alanımı nasıl belirleyebilirim?’ yaklaşımıyla güzel tartmaya çalışırdım. Gençlerin kişiliği, merakları, ilgi alanları ve yapmak istedikleri dünyadaki yerlerini belirleyecek.
“YAPAY ZEKAYI GELECEĞE TAŞIYABİLİRİZ”
Dr. Uygar Özesmi: Etik kavramlar çerçevesinde hareket etmeyen ve bize yansıtılmış olan o yabanî kimlikten çıkmamız gerekiyor. Yapay zekâ sayesinde biz hem kendimiz konusunda çok şey öğrenebiliriz hem de yapay zekayı çok yararlı biçimde kullanabiliriz. Ancak şunu unutmamamız lazım ki sonuçta Homo Sapiens dediğimiz şey bir Homo Economicus değil. Homo Sapiens “bilge” demek, akıllı yahut zeki demek değil. Bizler hakikaten bilge bir cins olacaksak o vakit Homo Economicus olmaktan çıkmamız gerekiyor. Yalnızca kendi çıkarı için hareket eden, rekabetçi, doğayı dikkate almayan, etik kavramlar çerçevesinde hareket etmeyen ve bize yansıtılmış olan o yabanî kimlikten çıkmamız gerekiyor. İnsanın özünde yardımsever, iş birliğine yatkın, birlikte hareket edip toplumsal meselelere tahliller üretmek isteyen bir yapı var. Biz ister uçak tasarlayalım ister bıçak. İster yapay zekâ tasarlayalım. Bu lineer sistemleri rekabet ve çıkar üzerine bunları kurgularsak o vakit Fermi paradoksunu biz kendi kendine gerçek kılarız. Kendimizi iş birliğine dayalı, güçsüzlerin, doğal sistemlerin gözetildiği manalı bir varoluşa taşırsak farkındalığa erişmiş yapay zekayı da geleceğe taşıyabiliriz. Fermi paradoksuna nazaran kozmosta bizim dışımızda canlıların ve uygarlıkların var olma mümkünlüğünün yüksek olduğuna dair varsayımlara karşın bunları doğrulayacak rastgele bir delil yahut temas yok. İklim krizi yüzünden bu gezegende fosil kaydına geçebilir ve bir gün Fermi paradoksunun dışına çıkan bir uygarlık tarafından ziyaret edildiğimizde yalnızca bir fosil kaydında bulunabiliriz. Bilge bir insan, bir Homo Sapiens olarak gereksinimimiz olan şey lineer değil döngüsel, rekabete değil iş birliğine dayalı, güçsüzlerin, doğal sistemlerin gözetildiği, herkesin birebir fırsatlara sahip olduğu, gücün toplanmasına müsaade edilmeyen, etik bir varoluş mümkün kılmak için çalışmak ve bu türlü toplumlar kurgulamak.
“HAYAT DEĞİŞİYOR”
Füsun Sarp Nebil: Robotlar işimizi elimizden alacak mı, teknoloji gelişirken, insan faktörüne ne olacak? Her yeni teknoloji insanlarda kaygı yaratmış ve değişimin kendilerini makûs istikamette etkileyeceğine dair olumsuz yorumlara neden olmuştur. Robotlar işinizi elinizden alacaklar mı sorusu hem evet hem hayırla yanıtlanabilir. Evet, tıkanan kanalizasyonu açan mikro robotlar üzere birtakım işleri robotlara yaptıracağız. Hayır, drone pilotluğu daha evvel olmayan yeni işler doğacak. Bu döngü tarihin her çağında olmuştur. Darbeli matkap işini yapan yok olmuştur lakin o darbeli matkabı yöneten kişi hala vardır. Günümüzde sorunlardan biri robotlar ve otonom araçlar için alt yapı hazırlanmamış olmamasıdır. Bugün otonom kamyonlar hazır fakat Türkiye için örneklersek 500 bin kamyon ve 500 bin tane kamyonet var. Bu 1 milyon kişinin aileleri ile birlikte 5 milyonluk bir zümreyi tesirler. Bu hususta dünya çapında toplumsal mutabakata, türel alt yapıya ve eğitime gereksinim var. İnternetle birlikte hayat değişiyor lakin insan karakteri değişmiyor, ortamı gerçek tahlil eden gençler mutsuz olmak yerine kendi öyküsünü yazmaya odaklanmalı. Yeni bir çağdayız, her şey değişiyor ve internet bunu hızlandırıyor. Bu çağı değiştiren internet ortak akıl ve yıkıcı tesiriyle her şeyi değiştiriyor. İnternetin babalarının ideolojisi; açık-eşit paylaşımlı idi ve bu yeni kuşağın karakterini de şekillendirdi. Gelmekte olan kuşakların en değerli özelliği ‘‘farkındalık’’ yani ‘‘ayakları bizden daha fazla yere basıyor.’’ Bunun sonucunda ‘farklılıklara’, ‘hayvanlara’ ve ‘çevreye’ karşı hassaslığın arttığını görüyoruz. Hayat değişir fakat yeniden de tarih tekerrür eder zira tekerrür eden insan karakteridir. Yapmanız gereken, korkmak ya da mutsuz olmak değil, önündeki hayata odaklanmaktır; ortamı tahlil etmek ve kendi öykünüzü yazmaktır. Geleceğin iş hayatında ‘çalışan’ ya da ‘girişimci’ olarak, kendine yer bulmanın en kıymetli koşulları ‘Akıl-Beceri’ ile ‘Uyum-Çeviklik’tir. Bu zıt üzere görünen lakin birbirini destekleyen kavramlarda kendini geliştirmenin yolu meraktan, daima sorgulamaktan geçer.
