Opera sevenler için Almanya’nın Bayreuth kentinin çok özel bir yeri vardır.
Bu kentte yapılan bir müzik şenliği yalnızca Almanya’nın değil, bütün dünyadaki opera sevenlerin takviminde başa yazılan bir müzik olayıdır.
Çünkü Bayreuth Richard Wagner’in kentidir.
Eşi Cosima Wagner”le burada yaşamış, burada ölmüş ve buraya gömülmüştür.
İşte bizza onun yaptırdığı ve “Festspielhaus” ismini taşıyan bu opera binasında her yıl dünyanın en ünlü Opera Şenliği yapılır.
Bir ay süren bu şenlikte yalnızca Wagner”in yapıtları sahnelenir.
Wagner icracıları ve oyuncuları için bu şenlik, mesleklerinin Olimpos’udur.
WAGNER SAHNESİNDE 1876’DAN BERİ BİRİNCİ BAYAN, ÜSTELİK NERELİ
Bu Şenlik birinci kez 1876 yılında yapıldı.
Ve dün akşam yani 7 Ağustos akşamı işte bu sahnede bir unsur şahit oldum.
Festivalin 145 yıllık tarihinde birinci kez bir bayan orkestra şefi Wagner’in bir yapıtının sahnelerinde orkestrayı yönetti.
Üstelik bu Ukrayna doğumlu bir kadındı…
Adı Oksana Lyniv….
UKRAYNALI OLDUĞU İÇİN ONA FAVÖR MÜ YAPILDI
Şimdi diyebilirsiniz ki, “Ukraynalı bir sanatçı olduğu için ona sembolik bir favör yapılmış…”
Hayır hiç değil…
Çünkü Oksana Lyviv bu sahnede bageti dün akşam değil geçen yıl aldı.
Yani Ukrayna Savaşı”nazdan evvel.
Geçen yıl, yani şenliğin bir yıllık covid ortasından sonra açılışında, Wagner”in en tanınmış yapıtlarından biri olan “Uçan Hollandalı’yı” yönetti.
Eser geçen yıl öylesine büyük muvaffakiyet elde etti ki, kimi müzik otoriteleri bunun için “Başeser” dedi.
“Uçan Hollandalı” bu yıl da Bayreuth Festivali”nin programındaydı ve ben bu Wagner”in sahnesinin 145 yıllık tarihinde birinci kere bir bageti eline alan bu bayanı, ikinci yılında seyretme talihine sahip oldum.
Ben opera uzmanı değilim. Opera uzmanları alınmasınlar fakat kendimi Wagner tarihinin şanslı şahitlerinden biri olarak hissediyorum.
OKSANA LYVİV BU YIL BAŞINDA BAYAN ŞEF OLARAK İKİNCİ BİR “İLK”E DAHA İMZA ATTI
Oksana Lyviv 1978 doğumlu. Yani şimdi 44 yaşında.
Bayreuth”da birinci bayan orkestra şefi olmasının ötesinde bir öbür unsur daha imza attı.
Bu yılın ocak ayında İtalyan’ın en kıymetli opera merkezlerinden biri olan Teatro Comunale di Bologna’ya “Müzik Direktörü” olarak atandı.
Böylece İtalya tarihinde bir operaya atanan birinci bayan müzik yöneticisi olma unvanını da kazandı.
“MeToo” sonrası bayan kazanımlarından biri de bu oldu diye düşünüyorum.
ABARTMIYORUM HAYATIMDA BİRİNCİ SEFER BU KADAR ALKIŞ GÖRDÜM
Dün geceye döneyim.
Bayreuth sahnesinde dördüncü sefer bir Wagner operası izledim.
Bundan evvelkiler Walküreler, Tannhauser ve Nurnberg’in Usta Şarkıcılarını izlemiştim.
Bugüne kadar bu sahnede hiçbir yapıtın bu kadar alkışlandığını görmedim.
Sanatçılar benim sayabildiğim kadarı ile 13-14 defa sahneye çağrıldı.
Bir öbür gözlem…
Daha evvel izlediğim bütün yapıtların sonunda alkışların yanında birtakım yuhalanalar da oluyordu.
Genellikle Wagner’in gelenekçi takipçileri çok çağdaş ve marjinal yorumları yuhalarlar.
İnanın dün gece tek yuhalama yoktu…
Bild gazetesi eski genel yayın direktörü ve Ertuğrul Özkök.
ASIL WAGNER İHTİLALİ GELECEK YIL OLACAK
Bayreuth Şenliği gelecek yıl bir prensip daha imza atacak.
Wagner”in “Parsifal” isimli yapıtı “Augmented Reality” (Artırılmış Gerçeklikle), yani 3D olarak sahnelenecek.
Bunu da Dünyanın en ünlü üniversitelerinden MIT (Massachuasettes Institues of Technologie) öğretim üyelerinden Prof.Jay Scheib gerçekleştirecek.
3D HABERİNİ ŞAHSEN WAGNER’İN TORUNUNDAN ÖĞRENDİK
Bu haberi de kimden öğrendik biliyor musunuz?
Bizzat Wagner soyadı taşıyan bir beşerden.
Wagner”in torununun torunu Katharina Wagner’den.
Özetlemem gerekirse, dün gece gazetecilik hayatımda en kıymetli günlerden biriydi.
WAGNER’İN MEZARINDA DİKKATİMİ ÇEKEN ŞEY
Sabah Richard Wagner’in yaşadığı ve bugün müze olarak kullanılan konutunu gezdim.
Ziyarete ünlü bestekarın konutunun bahçesindeki mezarından başladım.
Alışılmış bir Hristiyan mezarında gördüğümüz bir şey burada yoktu.
Mezarın üzerindeki taşta rastgele bir yazı yoktu.
Bu kadar büyük bir ismin mezar taşı üzerinde yer almaması beni şaşırttı.
Wagner, Bavyera Hükümdarı İkinci Ludvig’in finansal dayanağı ile yaptırdığı bu meskene tuhaf bir isim verdi.
Wahnfriedhouse…
Türkçeye “Çılgınlık Hürriyeti” ” yahut “Delilik Huzuru” olarak çevrilebilir.
Bu ismi taşıyan bir konutta bu türlü isimsiz bir mezarda yaşamak bir çelişki mi?
Ama Wagner çağında öylesine büyük bir isimdi ki, onun ismini mezarına yazmak onun için hakaret bile olabilirdi.
Neticede herkes Wagner’i bilir…
ABDÜLHAMİD İNGİLİZ ELÇİYİ DEĞİL HİTLER’İ TOKATLASAYDI
Bu ortada bir bilgi…
Hitler büyük bir Wagner hayranıydı.
Bayreuth’a birinci sefer 1932 yılında gelmiş.
Sonraki yıllar tekraren gelip şenlik sırasında konser dinlemiş, konutunu ziyaret etmiş.
Wagner için güzel bir referans değil lakin, tarihi değiştirmek mümkün değil.
Meşhur televizyon dizisinde Abdülhamid’i, İngiliz Büyükelçisini değil de Hitler’i tokatlayan bir Osmanlı Sultanı olarak anlatsaydık, tahminen Wagner’e de büyük bir düzgünlük yapmış olurduk.
Ama ne yazık ki ona da kronoloji müsaade vermezdi.
Ertuğrul Özkök Wagner’in bestelerini yaptığı piyanonun başında.
WAGNER DÜNYA HARİTASINDA TÜRKİYE ÜZERİNDEKİ KIRMIZI İŞARETİN ANLAMI
Wagner’in çaldığı, bestelerini yaptığı piyanonun başına oturdum.
Fotoğraflarından tanıdığım elbiselerinin yepyenilerini görme imkanım oldu.
Bu ortada beni çok keyifli eden bir ayrıntıyı da yakaladım.
Müzenin stant duvarında bir dünya haritası vardı.
Haritada yeryüzünde Wagner’in yapıtlarının sergilendiği ülkelerin üzerinde kırmızı noktalar konmuştu.
Burada Türkiye’nin üzerinde de kırmızı bir işaret vardı.
Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet’in bize getirdiği global kültür için bir defa daha onları minnetle andım.
Ertuğrul Özkök
